عوامل ضعیف شدن آهنربا

آهنرباهای دائمی به مرور و با سرعت بسیار کمی ضعیف می‌شوند و خاصیت مغناطیسی خود را از دست می‌دهند، ولی این ضعیف شدن خود به خودی، ممکن است صدها سال طول بکشد. در ادامه برخی عوامل معرفی می‌شوند که می‌توانند باعث ضعیف شدن سریع آهنربا شوند.

در ابتدا باید بدانیم که آهنربای دائمی از تعداد زیادی ناحیه کوچک ساخته شده است که میدان تولیدی توسط آنها، تقریبا هم جهت است. میدان  مغناطیسی این نواحی کوچک با هم جمع شده و برآیند آنها، میدان مغناطیسی کلی آهنربا را می‌سازد.  پس برای از بین بردن خاصیت مغناطیسی آهنربا، باید چیدمان منظم این ناحیه‌های کوچک را از بین برد و آنها را تصادفی کرد تا به جای تقویت هم، همدیگر را ضعیف و خنثی کنند.

تاثیر دما بر قدرت آهن ربا

طبق قانون دوم ترمودینامیک در دماهای بالاتر از صفر کلوین، اتم‌های مواد دائما در حال حرکت هستند و این حرکت باعث به هم ریختن ساختار منظم مغناطیسی ماده در طولانی مدت می‌شود. با افزایش دما سرعت این حرکت هم افزایش پیدا می‌کند. پس هر چقدر آهنربا در دمای بالاتری نگه داری شود با سرعت بیشتری خاصیت مغناطیسی خود را از دست می‌دهد. اصولا دانشمندان همیشه در حال پژوهش بر روی آهنرباهایی هستند که در دمای محیط به صورت طولانی مدت، دارای خاصیت مغناطیسی باقی بمانند.

علاوه بر تاثیر طولانی مدت درجه حرارت، با افزایش بیشتر و بیشتر دما، به درجه حرارتی می‌رسیم که آهنربا در دمای بالاتر از آن دما، کل خاصیت مغناطیسی خود را به یکباره از دست می‌دهد. به این دما درجه حرارت کوری (Curie Temperature) گفته می‌شود. درجه حرارت کوری برای آهنرباهای نئودیموم در حدود 300 تا 400 درجه سلسیوس است.

پس اگر آهنربا را (مثلا بر روی شعله) داغ کنید به نقطه‌ای می‌رسد که خاصیت آهنربایی (مغناطیسی) خود را از دست می‌دهد.

تاثیر ضربه بر قدرت آهن ربا

ضربه مکانیکی خارجی هم می‌تواند باعث بر هم خوردن آرایش منظم نواحی کوچک سازنده آهنربا شود. به همین دلیل باید آهنربا را به دور از ضربه و احتمال افتادن نگه داری کرد.

همچنین چون آهنرباها معمولا ترد هستند ضربه می‌تواند باعث شکست آهنربا شده و حجم موثر آهنربا را کاهش دهد. در حقیقت یکی از مهمترین عوامل کاهش قدرت آهنرباها در عمل، شکستن آنها است.

شکل آهنربا

شکل هندسی آهنربا هم بر توانایی آن، برای حفظ خاصیت مغناطیسی خود تاثیر می‌گذارد. مثلا آهنربای میله‌ای بلند، بهتر از آهنربای دیسکی خاصیت خود را در طولانی مدت حفظ می‌کند.

آهنربای میله‌ای

تاثیر میدان مغناطیسی خارجی بر قدرت آهن ربا

همانطور که گفتیم آهنربا از تعداد زیادی ناحیه مغناطیسی کوچک ساخته شده است که میدان مغناطیسی آنها تقریبا هم جهت است و جمع آنها، میدان کل آهنربا را تشکیل می‌دهد. هنگامی که یک آهنربا در میدان مغناطیسی خارجی قرار می‌گیرد، ممکن است میدان برخی از این نواحی کوچک چرخیده و در جهت مخالف با میدان اصلی آهنربا قرار بگیرد و به این صورت میدان کل آهنربا کاهش پیدا کند.

به همین دلیل بهتر است آهنربا به دور از میدانهای مغناطیسی خارجی نگه داری شود. مثلا می‌توان آهنربا را درون یک جعبه ضخیم آهنی نگه داشت که میدان مغناطیسی خارجی نتواند به داخل جعبه نفوذ کند.

برای بررسی رفتار جالب آهنرباها و مواد مختلف می‌توانید از آهنربای قوی نئودیمیوم استفاده کنید که از لینک زیر قابل تهیه هستند. فقط مراقب باشید که این آهنرباها میدان بسیار پرقدرتی دارند و ممکن است به کارت بانکی، گوشی موبایل، لپ تاپ و یا سایر وسایل الکترونیک صدمه دائمی بزنند.

تعدادی آهنربای نئودیمیوم

47 دیدگاه دربارهٔ «عوامل ضعیف شدن آهنربا»

  1. درود بر شما
    اگه بخواهیم میدان مغناطیسی بین چند مگنت را بدون تغییر فاصله بین اونها صفر کنیم باید از ماده ای استفاده کنیم؟ یا به طور دقیق تر چجوری میدان مغناطیسی بین چند مگنت بدون تغییر فاصله صفر میشود؟

  2. باسلام
    اگر دینام دوچرخه بزرگ ساخته شود ودرخودرو استفاده کنیم تاباحرکت خودروبرق تولید کند ایا خودروبرقی رایگان خواهیم داشت ؟

    1. سلام. خیر. در دوچرخه وقتی دینام رو با لاستیک درگیر میکنن کار پدال زدن خیلی سخت تر میشه و در حقیقت برق تولیدی دینام از انرژی بیشتری که دوچرخه سوار به دوچرخه وارد میکنه تامین میشه. برای خودرو هم همین مورد صادق خواهد بود. موتور باید سوخت بیشتری مصرف کنه که بتونه انرژی دینام رو تامین کنه.

  3. سلام تشکر از بابت مطلب عالیتون
    در مورد آهنربای نئودیوم که در ژنراتور های کم دور (۴۰۰دور) استفاده میشه از نظر دمای کاری و ایجاد میدانی که توسط خود آهنربا در سیم پیچ ایجا میشه چه مقدار زمان میبره تا آهن ربا تخلیه بشه ؟
    یک سال یا دو سال دوام دارد؟

  4. محسن شمسیان

    سلام و خسته نباشید. لطفا کمک????

    من یه پایه‌ساعت اندیکاتوری دارم که قبلا خیلی محکم به سطوح فلزی میچسبید،،ولی تازگیها جدا میشه از سطوح،خودشو با ترس و لرز ول میکنم،،میترسم بیوفته
    ،،هیچ راهی هست که بشه قدرت چسبیدنشو به سطوح فلزی بیشتر کنم????. داخلش دوتا آهنربا نیم دایره با طول ۳یا۴سانت هست

  5. سلام برای تقویت یا قوی نگه داشتن خاصیت آهنربا میشه اون رو در یخچال یا فریزر گذاشت؟

  6. با سلام من تعداد اهن ربا واشری خریدم برای بافت مگنت روی در یخچال. الان که میخوام با خودم ببرم توی پرواز میگن ظاهرا کذاشتنش تو بار مشکل داره و نباید ببرن. میخواستم ببینم راهی وجود داره که موقع رد شدن از زیر دستگاه در فرودگاه ایراد نگیرن. ممنون

    1. سلام. تا جایی که میدونم برای آهنربای ضعیف (آهنربای در یخچال هم ضعیف حساب میشه)، قانون خاصی وجود نداره و به راحتی میتونید ببرید.

    2. سلام، سوال من در مورد اهنربای دائمی موتورهای دی سی هست.
      قرار گیری آهنربا توی میدان مغناطیسی استاتور چه تاثیری روی قطب‌های آهنربای دائمی و قدرت مغناطیسی اون داره؟

      1. سلام. به مرور آهنرباها ضعیف خواهند شد ولی زمان بسیار زیادی نیازه که در حدی قدرتشون رو از دست بدن که نیاز به تعویض باشه. این زمان از مرتبه چند ده سال خواهد بود.

  7. سلام. من چنتا اهنربای حلقوی تو خالی دارم. برای افزایش میدان مغناطیسی، ان هارا کنار هم بچینم، میدان مغناطیسی بالا میرود یا ان ها را روی هم بچینم؟
    و راه دیگری برای افزایش میدان مغناطیسی وجود داره؟ مثلا با پیچیدن سیم دور اهنربا؟

    1. سلام. بستگی به نوع مغناطیسی شدن حلقه ها داره ولی با احتمال زیاد اگر روی هم بزارید بهتره. ولی در کل این روش خوب و کارآمدی برای افزایش شدت میدان نیست. راه درستش اینه که آهنربای قویتری استفاده کنید. مثلا از آهنربای نئودیمیوم با گرید 52. اگر اون هم براتون کافی نبود یک آهنربای الکتریکی بزرگ با جریان بالا میتونه میدان مورد نظرتون رو ایجاد کنه که البته ساختش اصلا کار ساده ای نیست.

      1. امیر علی حسن‌زاده

        سلام آهن ربای استوانه ای یک اینچی دارم دستگاه لحیم روش قرار دادم تقریبا نیم ساعت خاصیتش را از دست داد چکار میشه کرد دوباره مثل اولش قوی باشه ابتدا خیلی خیلی قوی بود الان تقریبا میشه گفت جذب خیلی ضعیفی دارد ممنونم

        1. سلام. احتمالا به دلیل گرما خاصیتش رو از دست داده. از نظر امکان پذیر بودن میتونید با سک میدان خارجی بسیار بزرگ که در جهت مناسب بهش اعمال میشه خاصیتش رو تا حدی برگردونید. ولی واقعا ارزشش رو نداره و در حد کامل هم خاصیت دوباره برنمیگرده. بهتره یک آهنربای جدید بخرید.

  8. درود بر شما
    در این صورت طرح های انرژی مجانی (آزمایشگاهی) که صرفا موتور و روتور آنها به وسیله آهنربا ساخته شده (نمونه های کوچک) و من شخصا چند نمونه را از نزدیک دیده ام در اثر مرور زمان از کار خواهند افتاد؟!
    ممنون

    1. سلام. تمام دستگاه های انرژی مجانی از کار می افتند ولی نه به دلیل ضعیف شدن آهنربا. به این دلیل از کار می افتند که منبع انرژی واقعی آنها که جایی مخفی شده بالاخره تمام می‌شود (مثل باطری مخفی). البته امکان ضعیف شدن آهنربا هم وجود دارد ولی واقعا اهمیتی ندارد، چون نمی توان از میدان آهنربا انرژی برداشت کرد (البته فقط یک بار می توان)

    1. سلام. بله. میشه نوسانی کردش ولی این نوسانات دائمی نخواهد بود. به محض اینکه در کنار یک رسانا قرار بگیره چون نوسانات میدان به شکل جریانها ادی تلف میشن این نوسان هم از بین میره.

    1. سلام. برای اینکه وافعا تقویت بشه باید آهنربا ذوب و دوباره ریخته گری بشه. کلا ارزشش رو نداره. بهتره یک آهنربای کامل بخرید که برای انواع یخچال ها فروخته میشه.

  9. سلام چطوری میشه یه اهن ربای ضعیف شده رو به قدرت قبلش برگردوند؟میشه برای چند ساعت چسبوندس به اهن ربای خیلی قوی؟(مثل اهنربای هارد کامپیوتر)
    و اگر به قدرت قبلش برگرده چند وقت طول میکشه تا روباره ضعیف شه؟

    1. سلام، فقط با چسبیدن به یک آهنربای قوی تر به قدرت اول برنمی گرده. در حقیقت علاوه بر در معرض میدان قرار گرفتن باید عملیات حرارتی هم بشه و میدان هم بسیار قوی باشه.

  10. وقتی اهنربای نئودیومی در اثر دمای بالا کنار شعله قرار گرفته بوده و اثر خودشو از دست داده و خیلی ضعیف شده..دیگه میشه درستش کرد و باز تقویتش کرد؟ چجوری

    1. بله، باید میدان خارجی بسیار پرقدرتی بهش اعمال کنید، قدرت این میدان خارجی باید حداقل 2 تا 3 تسلا باشه که عدد بسیار بزرگیه، به همین دلیل از نظر مهندسی ساخت وسیله ای که میدان به این بزرگی تولید کنه کار سختیه.

    1. سلام، گرما خاصیت آهنربایی رو از بین میبره، به همین دلیل افزایش دمایی که موقع جوشکاری به وجود میاد خود آهنربا رو نابود میکنه. همینطور جوشکاری دو ماده ناهمجنس (اینجا آهنربا و آهن) کار خیلی پرچالشیه و باید خیلی روش کار پژوهشی انجام بشه برای پیدا کردن روش و شرایط مناسب.
      پیشنهاد من اینه که از چسب استفاده کنید، از چسب های ساده تا اپوکسی‌های خیلی پرقدرت از مارکهای خارجی رو میتونید امتحان کنید.

  11. سلام من جواب سوال خودمو توی این نوشته ها پیدا نکردم یا شاید هم من متوجه نشدم میخاستم بدونم اگه تو تا اهن ربا رو در جهت هم نام با هم در تعامل قرار بدیم به صورتی که دافعه ایجاد شه در طولانی مدت خاصیت اهنربا ها از بین نمیره؟

    1. سلام
      آهنربا وقتی تحت تاثیر هیچ آهنربایی هم نباشه با سرعت بسیار کمی ضعیف میشه، حالا اگر یک آهنربای دیگه به صورت دافعه کنارش باشه سرعت این تضعیف شدن، افزایش پیدا میکنه. اگر آهنربای کناری قوی باشه، یا فاصله کم باشه، باز هم سرعت این تضعیف شدن بیشتر میشه. ولی باز هم زمان طولانی نیازه تا میدان به شکل واضحی تضعیف بشه.

      1. سلام امکانش هست یه اهنربا رو تک قطبی کنیم مثلا با حرارات دادن یک سمت اهنربای حلقوی یه سمتش رو فقط خنثی کنیم؟

        1. سلام، خیر. وقتی خاصیت مغناطیسی یک بخش آهنربا رو با گرما از بین ببرید قسمت باقی مونده مثل یک آهنربای کامل عمل خواهد کرد، دقیقا مشابه زمانی که آهنربا رو میشکنید.
          به صورت کلی آهنربای تک قطبی وجود نداره.

  12. سیروان قادری

    سلام
    اگر دو آهن ربا با فاصله کم بطور مداوم،۲۴ساعته در مجاورت هم قرار گیرد و به طوری که یکدیگر را دفع کنند.چند سال یا چه مدتی این عمل به طور مفید میتواند ادامه داشته باشد؟.

    1. سلام
      اگر دو آهنربا یکسان باشند و فاصله خیلی هم نزدیک نباشد زمان بسیار طولانی نیاز است تا ضعیف شوند. البته کیفیت ساخت، دما و عوامل فیزیکی دیگیری مانند ضربه هم موثر هستند.

  13. پس اگر دو اهن ربا سال ها با هم تعامل داشته باشند بس از چند سال ضعیف میشوند؟
    چگونه میتوان کاری کرد که قطب های درون یک اهن ربا هیچ گاه تغیر جهت ندهند؟

    1. همانطور که گفتیم بستگی به موارد متعددی دارد، ولی به صورت کلی بله، تضعیف می‌شوند. برای کاهش سرعت تضعیف باید موارد گفته شده (مانند عایق کردن از میدان خارجی) انجام شوند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *